Święto dzisiejsze ustanowiono na
pamiątkę znalezienia Krzyża świętego przez cesarzową Helenę i konsekracji
bazyliki wzniesionej na Golgocie 14 września 335 roku. Później wspominano w tym
dniu odzyskanie Krzyża świętego zrabowanego przez Persów. 3 maja 630 roku w
uroczystej procesji cesarz Herakliusz osobiście wniósł odzyskany Krzyż do
bazyliki Grobu Chrystusowego. Krzyż święty jest najdostojniejszą pamiątką Męki
Pańskiej.
„Uniżył samego siebie stawszy się posłusznym aż do śmierci, a była to
śmierć krzyżowa”. Dlatego i Bóg wywyższył Go, i nadał Mu imię przewyższające
wszelkie imię, aby na imię Jezus zginało się wszelkie kolano mieszkańców
niebios, ziemi i podziemia i żeby wszelki język wyznawał, że Jezus Chrystus
jest Panem w chwale Boga Ojca”.(lekcja)
[Mszał Rzymski opracowany przez o.o. benedyktynów
tynieckich, Poznań 1963]